Alan Đức Pro phân tích về hai thương vụ M&A thành công và một thương vụ được đánh giá là thất bại điển hình tại Việt Nam trong năm 2025,

I. Thương vụ thành công 1: Siam Commercial Bank mua lại Home Credit Vietnam Finance (~850 triệu USD)

• Tổng quan
  Thương vụ giữa Ngân hàng Siam Commercial Bank (SCB, Thái Lan) và Home Credit Vietnam Finance (HCVF) có trị giá khoảng 850 triệu USD và dự kiến hoàn tất trong nửa đầu năm 2025. Đây là một trong những thương vụ tài chính tiêu dùng lớn nhất tại Việt Nam tính đến thời điểm này.
• Lý do thành công
  1. Nhu cầu cao từ thị trường tiêu dùng cá nhân: Mua trả góp, tín dụng tiêu dùng có tiềm năng tăng trưởng mạnh khi tầng lớp trung lưu mở rộng.
  2. Chiến lược mở rộng hướng tới thị trường nội địa: SCB muốn tiếp cận hàng triệu khách hàng cá nhân và sử dụng nền tảng HCVF như đầu mối tín dụng tiêu dùng.
  3. Thủ tục pháp lý được hỗ trợ: Sự chấp nhận của cơ quan quản lý đối với chiến lược M&A trong lĩnh vực tài chính giúp đẩy nhanh tiến độ.
• Kết quả
  Thương vụ giúp SCB nắm giữ vị trí chiến lược tại thị trường Việt Nam và củng cố năng lực cạnh tranh trong mảng cho vay tiêu dùng.

II. Thương vụ thành công 2: EnQuest (Anh) mua 53 % mỏ dầu Chim Sao & Dưa (~84 triệu USD)

• Tổng quan
  Tập đoàn năng lượng Anh, EnQuest, đang hoàn tất việc mua lại 53 % cổ phần hai mỏ dầu Chim Sao và Dưa từ Harbour Energy với tổng giá trị 84 triệu USD.
• Lý do thành công
  1. Chiến lược mở rộng ra Đông Nam Á: Việt Nam là thị trường dầu khí có nhiều tiềm năng và cơ sở hạ tầng phát triển sẵn.
  2. Giá trị đầu tư hợp lý: Mức giá không quá cao tương ứng với khối tài sản hiện có và tiềm năng khai thác thêm.
  3. Hỗ trợ từ đối tác địa phương: Mối quan hệ giữa nhà đầu tư nước ngoài và Việt Nam thường được đơn giản hóa trong lĩnh vực dầu – khí, giúp thúc đẩy việc bàn giao nhanh chóng.
• Kết quả
  EnQuest chủ trương nâng cao sản lượng thông qua khoan bổ sung, đồng thời nâng cao năng lực khai thác tại khu vực Đông Nam Á.

III. Thương vụ thất bại: Commonwealth Bank of Australia (CBA) thoái toàn bộ 4,4 % cổ phần tại VIB

• Tổng quan
  Quỹ đầu tư CBA, từng nắm giữ 19,8 % cổ phần tại VIB từ năm 2010, đã bán sạch phần vốn còn lại (4,4 %) trong năm 2025, đánh dấu một cú “rút lui toàn phần” khỏi Vietcombank
• Nguyên nhân thất bại
  1. Chiến lược tái cấu trúc toàn cầu của CBA: Họ ưu tiên tập trung vào thị trường nội địa (Australia và New Zealand), không phải vì đầu tư tại Việt Nam kém hiệu quả.
  2. Khó khăn trong môi trường pháp lý và kinh doanh: Việt Nam siết chặt khả năng sở hữu nước ngoài tại ngân hàng, cộng với áp lực cạnh tranh cao, khiến CBA mất tốc độ mở rộng.
  3. Biên lợi nhuận thấp: Kinh doanh ngân hàng tại Việt Nam mang lại lợi suất thấp hơn và rủi ro cao hơn trong dài hạn.
• Hậu quả
  Việc thoái vốn toàn diện cho thấy CBA không còn coi Việt Nam là thị trường ưu tiên, đồng thời tạo khoảng trống cho các đối tác khác tăng cường nắm giữ cổ phần tại VIB.

IV. So sánh và bài học rút ra

• Doanh nghiệp đầu tư đúng hướng: Nhà đầu tư xác định rõ mục tiêu chiến lược, chọn đối tác phù hợp giúp thương vụ dễ thành công (ví dụ SCB và EnQuest tại Việt Nam).
• Phân tích kỹ rủi ro pháp lý – chính sách: Với lĩnh vực có sự kiểm soát chặt, như ngân hàng, chiến lược phải tính toán kỹ để tránh kết quả không như mong muốn.
• Thời điểm và phương thức đầu tư phù hợp: Rút vốn đúng lúc, có hệ thống xử lý ổn thỏa không phải là thất bại toàn diện, nhưng không đạt mục tiêu dài hạn có thể đánh giá là “thất bại chiến lược”.

V. Kết luận

• Thành công đến từ việc lựa chọn lĩnh vực phù hợp với năng lực – mục tiêu doanh nghiệp và tính toán thời điểm đầu tư – thoái vốn hợp lý.
• Thất bại không chỉ là chuyện tài chính mà còn do thiếu sự phù hợp giữa chiến lược dài hạn, môi trường pháp lý và rào cản thị trường.

Hy vọng với các ví dụ cụ thể từ năm 2025, bạn có được cái nhìn chân thực hơn về thực trạng M&A tại Việt Nam.

Alan Đức Pro

Chia sẻ tri thức – Kiến tạo tương lai

Liên hệ: 0934586966